رویدادهای پـنـجـشـنـبـه 15 دی 1401 شمسی برابر با 5 ژانویه 2023 میلـادی و 13 جمادی الثانی 1444 هجری قمری

15 دی دی به مهر روز، سومین جشن دیگان

1181 سال پیش، 5 ژانویه 842 میلـادی المعتصمـ (ابو اسحاق عباس) پسر هارون الرشید که پس از برادرش مامون خلیفه عباسیان شده بود و پایتخت را برای مدتی از بغداد به سامرا (سامره) منتقل کرده بود درگذشت. وی که 46 سال عمرد کرد و از نهمـ آگوست سال 833 میلـادی به خلـافت رسیده بود بسیاری از استقلـال طلبان ایرانی از جمله بابک خرمدین و افشین را کشته بود. المعتصمـ فرزند هارون از زن ترک او بود.

214 سال پیش، 5 ژانویه 1809 میلـادی پیمان داردانل به امضا رسید که به موجب آن عثمانی متعهد شد که تنگه ها (بسفور و داردانل) را به روی کشتی های جنگی خارجی ببندد. هدف انگلستان که این پیمان را به عثمانی تحمیل کرده بود جلوگیری از ورود کشتی های جنگی روسیه به مدیترانه بود. قرارداد های «سور» و «لوزان» بعدا آن پیمان را تعدیل کردند.

201 سال پیش، 5 ژانویه 1822 میلـادی کشور های آمریکای مرکزی به مکزیک ملحق شدند و امپراتوری لـاتین (آمریکای مرکزی اسپانیایی زبان و کاتولیک مذهب) را به وجود آوردند که عمری طولـانی نداشت.

108 سال پیش، 5 ژانویه 1915 میلـادی در جریان جنگ جهانی اول در یک نبرد یکروزه در «ساری کامیس» که میان نیرو های روسیه و عثمانی روی داد به فاصله چند ساعت 77 هزار سرباز عثمانی کشته شدند.

83 سال پیش، 5 ژانویه 1940 میلـادی برای نخستین بار از اف سی سی (FCC = کمیسیون ارتباطات فدرال - آمریکا) تقاضای صدور پروانه رادیو اف امـ FM (Frequency Modulation) شد. رادیو با فرکانس بسیار بالـا (اف امـ) از اختراعات ادوی هووارد آرمسترانگ مهندس آمریکایی Edwin Howard Armstrong در رشته برق است که در 18 دسامبر 1890 متولد و در 31 ژانویه 1954 درگذشت.

72 سال پیش، 5 ژانویه 1951 میلـادی در پی تصرف مجدد سئول به دست نیرو های کمونیست، ترومن رئیس جمهور وقت آمریکا در این کشور حالت فوق العاده اعلـامـ داشت و از همه آمریکاییان خواست که برضد سوسیال امپریالیسمـ (ائتلـاف شوروی و چین) بپاخیزند.